ASP.NET Core to międzyplatformowy, open-source'owy framework od Microsoftu do tworzenia nowoczesnych aplikacji webowych przy użyciu platformy .NET. W praktyce oznacza to, że możesz pisać aplikacje internetowe w C# (lub innym języku .NET) i uruchamiać je na dowolnym systemie operacyjnym - Windows, Linux czy macOS. ASP.NET Core jest następcą starego ASP.NET znanego z .NET Framework, został zaprojektowany od podstaw z myślą o wysokiej wydajności, skalowalności oraz pracy w chmurze i kontenerach. Dzięki temu jest chętnie wykorzystywany zarówno w małych projektach, jak i dużych aplikacjach korporacyjnych.
W tym artykule wyjaśnię, czym właściwie jest ASP.NET Core i jak zacząć tworzyć w nim aplikacje webowe. Zaczniemy od omówienia najważniejszych cech platformy, a następnie przejdziemy przez podstawowe kroki potrzebne do uruchomienia pierwszej prostej aplikacji webowej.
Czym jest ASP.NET Core?
ASP.NET Core to część unifikowanej platformy .NET, służąca do tworzenia aplikacji internetowych. Najważniejsze cechy, które warto znać na start:
• Wieloplatformowość: Aplikacje napisane w ASP.NET Core uruchomisz nie tylko na Windowsie, ale też na Linuxie czy macOS. Framework zawiera własny serwer webowy Kestrel, który działa na wszystkich tych systemach.
• Wysoka wydajność: ASP.NET Core został zaprojektowany z myślą o wydajności. Niezależne testy pokazują, że aplikacje .NET Core należą do jednych z najszybszych rozwiązań webowych na rynku. Oznacza to szybsze odpowiedzi serwera i możliwość obsługi większego ruchu przy mniejszym zużyciu zasobów.
• Modułowość i rozszerzalność: Cała platforma jest modułowa, możesz włączyć tylko te komponenty (tzw. middleware), których potrzebujesz. Wbudowane mechanizmy, takie jak wstrzykiwanie zależności (Dependency Injection) czy konfiguracja środowiskowa, ułatwiają tworzenie dobrze zorganizowanego kodu.
• Różne style tworzenia aplikacji: W ramach ASP.NET Core możesz budować zarówno klasyczne aplikacje MVC (Model-View-Controller) z widokami Razor, jak i Razor Pages czy aplikacje Web API zwracające dane (np. JSON) dla frontendu w Angularze/React lub aplikacji mobilnych. Co więcej, jest też Blazor, pozwalający pisać interaktywny frontend w C# zamiast w JavaScript, oraz Minimal API do szybkiego tworzenia prostych usług sieciowych. Innymi słowy, ASP.NET Core daje wiele możliwości w zależności od potrzeb projektu.
• Nowoczesne rozwiązania w pakiecie: Framework obsługuje od razu wiele przydatnych technologii: wbudowane uwierzytelnianie i autoryzacja użytkowników, SignalR do komunikacji w czasie rzeczywistym (np. czaty, powiadomienia na żywo), gRPC do wydajnej komunikacji między usługami, łatwa integracja z front-endowymi bibliotekami (React, Angular, Vue) i wiele innych. Otrzymujesz także pełne wsparcie dla testów jednostkowych i integracyjnych, co ułatwia pisanie solidnego kodu.
Podsumowując, ASP.NET Core to nowoczesny i wszechstronny fundament do aplikacji webowych w ekosystemie .NET. Skoro już wiemy, z czym mamy do czynienia, przejdźmy do najważniejszego, jak zacząć tworzyć własną aplikację krok po kroku.
Jak zacząć tworzyć aplikacje webowe w ASP.NET Core?
Rozpoczęcie pracy z ASP.NET Core jest prostsze, niż może się wydawać. Poniżej znajdziesz praktyczne kroki, które pomogą Ci uruchomić pierwszą aplikację.
1. Przygotowanie środowiska
Na początek upewnij się, że masz zainstalowane niezbędne narzędzia:
• .NET SDK - czyli zestaw narzędzi i kompilatorów .NET. Pobierzesz go ze strony Microsoftu (wystarczy wyszukać ".NET SDK download"). Najlepiej wybrać aktualną wersję LTS (Long Term Support), np. .NET 8 lub nowszą. Instalacja SDK zapewni Ci polecenie dotnet w wierszu poleceń oraz wszystkie biblioteki potrzebne do uruchamiania aplikacji ASP.NET Core.
• IDE lub edytor kodu: Najwygodniej jest zacząć w Visual Studio 2022 (na Windows), podczas instalacji wybierz obszar "ASP.NET and web development", aby zainstalować wszystkie potrzebne komponenty. Alternatywnie możesz użyć edytora Visual Studio Code (działa na Windows, Linux, macOS) z odpowiednimi rozszerzeniami C#. Istnieją też inne IDE jak JetBrains Rider. Wybierz narzędzie, w którym czujesz się komfortowo.
2. Utworzenie nowego projektu ASP.NET Core
Gdy środowisko jest gotowe, możesz utworzyć nowy projekt. Masz dwie główne opcje:
a) Visual Studio (interfejs graficzny):
Uruchom Visual Studio i wybierz opcję Utwórz nowy projekt. W wyszukiwarce szablonów znajdź "ASP.NET Core" - zobaczysz kilka dostępnych szablonów projektów. Dla pierwszej prostej aplikacji możesz wybrać np. "ASP.NET Core Web App (Model-View-Controller)", czyli aplikację webową MVC, lub "ASP.NET Core Web App" (który domyślnie używa Razor Pages). Istnieje także szablon "ASP.NET Core Web API" przeznaczony do tworzenia API bez interfejsu użytkownika. Wybierz szablon, podaj nazwę projektu, lokalizację i kliknij Utwórz. Visual Studio zapyta jeszcze o pewne szczegóły (np. uwierzytelnianie - na razie zostaw "No Authentication" dla uproszczenia, oraz czy włączyć HTTPS i Docker, domyślnie HTTPS warto zostawić włączone). Po zatwierdzeniu kreator wygeneruje dla Ciebie gotowy projekt ze wstępną strukturą plików.
b) .NET CLI (wiersz poleceń):
Jeśli wolisz terminal albo nie korzystasz z Visual Studio, możesz użyć komendy dotnet new. Przykładowo, aby utworzyć nową aplikację webową z Razor Pages, otwórz terminal/wiersz poleceń w folderze roboczym i wpisz:
dotnet new webapp -n MojaPierwszaAplikacjaPolecenie dotnet new webapp tworzy projekt webowy (domyślnie Razor Pages) w nowym folderze o nazwie MojaPierwszaAplikacja. Możesz też wybrać inne szablony: dotnet new mvc (projekt MVC), dotnet new webapi (projekt Web API) lub dotnet new blazorserver (projekt Blazor Server) itd. Po utworzeniu projektu przejdź do jego katalogu (cd MojaPierwszaAplikacja). Wszystkie niezbędne pliki zostaną wygenerowane automatycznie.
3. Struktura projektu i uruchomienie aplikacji
Niezależnie od wybranej metody, po wygenerowaniu projektu otrzymasz podstawową strukturę aplikacji ASP.NET Core. Znajdziesz tam m.in.:
• Program.cs - główny punkt startowy aplikacji. W nowoczesnych projektach (.NET 6+) znajduje się tu cała konfiguracja uruchamiania aplikacji (tzw. minimal hosting model). Starsze wersje mogły dodatkowo zawierać klasę Startup, ale w aktualnych szablonach większość konfiguracji jest w Program.cs.
• appsettings.json - plik konfiguracyjny w formacie JSON (zastępuje dawne web.config z .NET Framework).
• Folder wwwroot – tutaj trafiają statyczne pliki (css, obrazki, skrypty js itp.), które aplikacja udostępnia bezpośrednio klientowi.
• W przypadku projektu MVC: foldery Controllers, Views, Models zgodnie z wzorcem MVC (oraz np. Views/Shared na widoki współdzielone, jak layout). W przypadku Razor Pages będzie folder Pages z plikami .cshtml. W przypadku Web API - przykładowy kontroler WeatherForecastController itp.
Teraz najważniejsze - uruchomienie aplikacji. W Visual Studio wystarczy wcisnąć F5 (Start z debugowaniem) lub Ctrl+F5 (uruchom bez debuggera). Projekt skompiluje się, Visual Studio może zapytać o zaufanie do certyfikatu deweloperskiego HTTPS (potwierdź, aby korzystać z https://localhost). Po chwili aplikacja wystartuje na wbudowanym serwerze Kestrel, a przeglądarka otworzy się na adresie https://localhost:5001 (lub innym losowym porcie). Powinieneś zobaczyć domyślną stronę startową wygenerowaną przez szablon.
Gratulacje, Twoja aplikacja działa.
Jeśli używasz .NET CLI, będąc w folderze projektu uruchom komendę:
dotnet runSpowoduje to skompilowanie i uruchomienie aplikacji. W konsoli zobaczysz informację, na jakich adresach aplikacja nasłuchuje (domyślnie będzie to http://localhost:5000 oraz https://localhost:5001). Otwórz przeglądarkę i wejdź na podany adres, powinna wyświetlić się strona domyślna.
4. Przykład "Hello World" w ASP.NET Core
Aby lepiej zrozumieć, co dzieje się pod maską, spójrzmy na prosty przykład minimalnej aplikacji ASP.NET Core. Poniższy kod (zawarty w pliku Program.cs) przedstawia aplikację, która zwraca napis "Hello World!" dla każdego żądania do strony głównej (endpoint "/"):
var builder = WebApplication.CreateBuilder(args); var app = builder.Build();
app.MapGet("/", () => "Hello World!");
app.Run();Co tu się dzieje? Najpierw tworzymy obiekt buildera, który konfiguruje naszą aplikację webową. Następnie budujemy aplikację (builder.Build()), po czym definiujemy prostą trasę HTTP: app.MapGet("/", () => "Hello World!"). Oznacza to: dla żądania GET na ścieżkę "/" odpowiedz tekstem "Hello World!". Na końcu wywołujemy app.Run(), aby uruchomić serwer i zacząć obsługiwać żądania. Ten króciutki fragment kodu stanowi kompletną aplikację webową, właśnie dzięki koncepcji Minimal API w ASP.NET Core możemy stworzyć działający serwis w kilku linijkach. Oczywiście w większych projektach będziemy korzystać z kontrolerów, widoków, podziału na warstwy itd., ale warto wiedzieć, że fundamentem jest właśnie taka minimalna konfiguracja.
5. Co dalej – rozwijanie aplikacji
Po uruchomieniu pierwszej aplikacji czas na dalsze eksperymenty. Na początek możesz spróbować zmodyfikować wygenerowany projekt:
• W aplikacji MVC lub Razor Pages: zmień zawartość strony głównej (np. edytując Views/Home/Index.cshtml lub plik Pages/Index.cshtml). Zapisz zmiany i odśwież przeglądarkę, zobaczysz zaktualizowany tekst.
• Dodaj nowy kontroler i widok w projekcie MVC (np. kontroler AboutController zwracający widok z informacją "O nas"). W Razor Pages dodaj nową stronę .cshtml z dyrektywą @page.
• W projekcie Web API: spróbuj dodać nowy endpoint w istniejącym kontrolerze lub utwórz własny kontroler API, który zwraca np. listę przykładowych danych.
• Poeksperymentuj z wstrzykiwaniem zależności, np. dodaj prostą usługę (klasę), zarejestruj ją w kontenerze DI w Program.cs za pomocą builder.Services.AddTransient<MojaUsługa>() i wykorzystaj ją w kontrolerze.
Kluczem jest praktyka: im więcej będziesz modyfikować i tworzyć samodzielnie, tym lepiej zrozumiesz, jak ASP.NET Core działa pod spodem.
Podsumowanie
ASP.NET Core to potężny, ale przyjazny dla programisty framework do tworzenia aplikacji webowych. Pozwala on budować wszystko, od prostych stron typu "Hello World" po zaawansowane aplikacje biznesowe o skomplikowanej logice. W tym artykule wyjaśniłem, czym ASP.NET Core jest i jak postawić w nim pierwsze kroki: począwszy od instalacji narzędzi, poprzez stworzenie nowego projektu, aż po uruchomienie aplikacji i podstawowe eksperymenty z kodem.
Co dalej? Nauka oczywiście nie kończy się na pierwszym uruchomieniu aplikacji. Warto zgłębić tematy takie jak routing i MVC, uwierzytelnianie użytkowników, praca z bazą danych poprzez Entity Framework Core, czy wdrażanie aplikacji na serwer/chmurę. Na początku ilość informacji może wydawać się przytłaczająca, ale spokojnie, społeczność .NET jest bardzo pomocna, a oficjalna dokumentacja Microsoft zawiera mnóstwo przykładów i tutoriali.
Jeśli zależy Ci na usystematyzowanej wiedzy i chcesz nauczyć się tworzyć zaawansowane aplikacje w ASP.NET Core (zarówno MVC, jak i Web API), świetnym pomysłem może być skorzystanie z dedykowanego szkolenia. Sam przygotowałem Szkołę ASP.NET Core, czyli kompletne szkolenie online, w którym krok po kroku pokazuję, jak zbudować rozbudowaną aplikację webową z wykorzystaniem ASP.NET Core MVC i ASP.NET Core Web API. Szkolenie stawia na praktykę i omawia wszystkie kluczowe zagadnienia: od podstaw aż po architekturę dużych aplikacji. Jeśli więc chcesz przyspieszyć swoją naukę pod okiem mentora, sprawdź Szkoła ASP.NET Core.
Na koniec, mam nadzieję, że ten przewodnik okazał się pomocny. Teraz pora na Ciebie. Zainstaluj potrzebne narzędzia, utwórz swój pierwszy projekt w ASP.NET Core i krok po kroku rozwijaj go o nowe funkcjonalności.
