Doświadczenie to umiejętność korzystania z AI
Doświadczeni programiści mają przewagę, bo wiedzą jak i kiedy użyć AI. Dysponują solidnymi podstawami i kontekstem, dzięki czemu potrafią ocenić jakość podpowiedzi generowanych przez narzędzie. Senior rozpozna, czy kod wygenerowany przez model "wygląda na poprawny, ale taki nie jest". Jeśli AI popełni błąd lub zasugeruje coś sprzecznego z przyjętą architekturą, doświadczony programista szybciej to wychwyci i poprawi.
Co więcej, seniorzy umieją zadawać lepsze pytania. Zamiast prosić AI tylko o wygenerowanie fragmentu kodu, potrafią poprosić o wyjaśnienia, porównania różnych rozwiązań czy refaktoryzację zgodnie z dobrymi praktykami. Mając lata doświadczeń, wiedzą, jak sformułować problem, by uzyskać przydatną odpowiedź. Dzięki temu AI staje się przedłużeniem ich umiejętności, a nie protezą.
W efekcie badania pokazują, że to właśnie seniorzy chętniej i częściej korzystają z narzędzi AI niż juniorzy - według raportu Fastly regularnie używa ich około jedna trzecia senior developerów, czyli prawie 2,5 raza więcej niż wśród juniorów. Zaawansowani inżynierowie są też bardziej pewni, że wyłapią ewentualne błędy, dlatego śmielej wykorzystują AI nawet w krytycznych zadaniach. Młodsi stażem częściej podchodzą ostrożnie lub unikają takich narzędzi w poważnych projektach, obawiając się, że nie zauważą pomyłek.
Pułapki dla początkujących
A co z juniorami? Dla nich AI bywa mieczem obosiecznym. Z jednej strony ułatwia życie - podpowiada rozwiązania, tłumaczy kod, przyspiesza pisanie prostych funkcji. Z drugiej strony brak doświadczenia utrudnia ocenę tych podpowiedzi. Początkujący programista może mieć problem z odróżnieniem poprawnego rozwiązania od błędnego albo suboptymalnego. Istnieje ryzyko, że junior zaufa ślepo wygenerowanemu kodowi, który na pierwszy rzut oka działa, ale np. narusza dobre praktyki, jest nieefektywny albo niebezpieczny. To, co dla seniora jest oczywistym babolem do poprawki, junior może przeoczyć.
Inna pułapka to przygaszenie procesu nauki. Jeśli początkujący polega wyłącznie na AI, kopiując podpowiedzi bez zrozumienia, to przestaje zadawać pytania dlaczego. Ominięcie tej fazy "błądzenia w kodzie" sprawia, że wolniej rozwija się intuicja programistyczna i umiejętność rozwiązywania problemów. Krótko mówiąc - junior może osiągnąć wynik dzięki AI, ale niewiele się przy tym nauczy. W dłuższej perspektywie taka droga prowadzi do luki w wiedzy. Po pół roku używania AI na skróty, młody developer może odkryć, że nadal nie rozumie fundamentów potrzebnych do samodzielnej pracy.
AI zabiera proste zadania… a dodaje trudniejsze wyzwania
Paradoksalnie, sztuczna inteligencja odbiera juniorom to, w czym mogli wcześniej zabłysnąć. Tradycyjnie mniej doświadczone osoby zajmowały się prostszymi, powtarzalnymi zadaniami - pisaniem testów, prostych modułów, poprawianiem drobnych bugów. Dziś wiele z tych zadań może wykonać AI w kilka sekund. Doświadczony programista nie musi delegować juniorowi napisania funkcji czy znalezienia literówki, bo może poprosić model językowy o wygenerowanie kodu lub analizę problemu. Jak zauważono na blogu Stack Overflow, wiele obowiązków dawniej powierzanych młodszym programistom stało się zbędnych - teraz starszy stażem programista może po prostu kazać AI napisać kod lub znaleźć błąd.
Rezultat? Mniej okazji dla początkujących, by wykazać się na łatwiejszym polu. Projekt pędzi do przodu napędzany przez seniorów wspomaganych AI, a juniorzy dostają do rozwiązania raczej te trudniejsze kawałki, przy których AI już nie wystarcza. To może być przytłaczające - skoro prostsze elementy projektu załatwia automat, to co zostaje dla człowieka bez doświadczenia? Nierzadko bardziej złożone problemy, wymagające głębszego zrozumienia (np. integracja wielu modułów, decyzje architektoniczne), gdzie junior bez mentora będzie mieć trudność.
W skali rynku pracy również widać ten trend. Niektóre firmy ograniczają zatrudnienie na poziomach junior/staż, bo część pracy początkujących może wykonać AI. Według ankiety z 2024 roku aż 70% menedżerów uważa, że AI jest w stanie wykonać pracę stażystów, a 57% przyznało, że bardziej ufa efektom pracy AI niż wynikowi pracy młodych pracowników. Skoro model potrafi wygenerować kod albo rozwiązanie, po co inwestować czas w szkolenie juniora od podstaw? Oczywiście to krótkowzroczne podejście - brak narybku teraz oznacza brak seniorów w przyszłości - ale takie myślenie niestety się pojawia.
Jak początkujący mogą jednak zabłysnąć dzięki AI?
Sytuacja nie jest beznadziejna. Junior wciąż może skorzystać na AI, jeśli podejdzie do tematu z głową:
• Nauka przede wszystkim: Traktuj AI jak mentora, nie wykonawcę za ciebie. Gdy model podpowiada kod, dopytuj dlaczego takie rozwiązanie. Proś AI o wyjaśnienie działania kodu, o porównanie z innymi podejściami. W ten sposób uczysz się podczas korzystania z narzędzia.
• Weryfikuj i testuj: Każdą sugestię od AI traktuj jako propozycję, którą musisz zrozumieć i sprawdzić. Uruchom kod, napisz testy jednostkowe, przeanalizuj krawędziowe przypadki. Upewnij się, że rozumiesz rozwiązanie i że jest ono poprawne oraz zgodne z dobrymi praktykami. Dzięki temu z czasem nabierzesz pewności siebie w ocenie kodu - tej samej pewności, którą dziś mają seniorzy.
• Szlifuj fundamenty: Im lepiej znasz podstawy programowania i daną technologię, tym więcej wyciągniesz z AI. Gdy masz solidną bazę wiedzy, łatwiej wychwycisz błędy modelu i zadasz mu bardziej precyzyjne pytania. Dlatego warto inwestować w rozwój - czy to poprzez samodzielną naukę, czy przez zorganizowane szkolenia. Przykładowo, jeżeli chcesz zostać programistą .NET, rozważ skorzystanie z kompletnego szkolenia "Zostań Programistą .NET" (droga od zera do pracy jako młodszy programista C#/.NET w 3 miesiące). Taka strukturyzowana nauka pomaga zbudować silne podstawy w krótkim czasie. Mając je, łatwiej zaadaptujesz się do realiów pracy z AI i szybciej nadrobisz dystans do bardziej doświadczonych kolegów.
• Szukaj mentorów i współpracy: Idealnie, jeśli w pracy możesz parować się z seniorem przy zadaniach z użyciem AI. Taka współpraca to najlepsze z obu światów - uczenie się od mentora i wsparcie narzędzia AI. Senior pomoże ci zrozumieć, które sugestie AI są wartościowe, a które lepiej odrzucić. Jeśli nie masz takiej możliwości, dziel się wiedzą z innymi juniorami, uczestnicz w społecznościach programistów - wymieniajcie się doświadczeniami z korzystania z nowych narzędzi.
Podsumowanie
Sztuczna inteligencja faktycznie zmienia zasady gry w branży IT, ale nie zawsze tak, jak początkowo zakładano. Zamiast magicznie wyrównywać umiejętności juniora i seniora, narzędzia AI bardziej wzmacniają tych, którzy już mają doświadczenie i wiedzę. Jednak nie oznacza to, że początkujący są skazani na pozostawanie w tyle. Kluczem jest świadome wykorzystanie AI jako narzędzia do nauki i pracy, a nie prostego automatu do generowania kodu. Junior, który aktywnie się uczy, weryfikuje podpowiedzi i buduje swoje kompetencje, również może zyskać przewagę - zarówno dzięki AI, jak i mimo niej.
Na koniec warto pamiętać, że fundamentem kariery w IT nadal są solidne podstawy i ciągły rozwój. AI to potężne wsparcie, ale w rękach osoby bez wiedzy może narobić szkód lub po prostu nie zostanie w pełni wykorzystane. Dlatego inwestuj w siebie - czy to poprzez ambitne projekty, czy poprzez kursy (np. wspomniany "Zostań Programistą .NET", jeśli interesuje cię ścieżka C#/.NET). Mając mocne fundamenty, będziesz mógł używać AI świadomie i efektywnie. Wtedy rzeczywiście zabłyśniesz - bo połączysz świeżo zdobytą wiedzę z możliwościami sztucznej inteligencji, osiągając wyniki godne pozazdroszczenia.
