Entity Framework Core vs Dapper - Który Wybrać i Kiedy?

Entity Framework Core i Dapper to 2 popularne podejścia do dostępu do bazy danych w aplikacjach .NET. Pierwsze z nich jest pełnoprawnym frameworkiem ORM od Microsoftu, drugie – lekkim micro-ORM stworzonym przez zespół Stack Overflow. Obydwa rozwiązania ułatwiają mapowanie danych z bazy na obiekty C#, ale różnią się filozofią działania. W tym artykule krótko przedstawię oba narzędzia, porównam ich kluczowe cechy, a na końcu pokaże, kiedy lepiej sprawdzi się Entity Framework Core, a kiedy Dapper.

Entity Framework Core

using var context = new AppDbContext(); /* DbContext aplikacji */
var expensiveProducts = context.Products
    .Where(p => p.Price > 100)
    .OrderBy(p => p.Name)
    .ToList();

W powyższym kodzie zapytanie do bazy zostało wygenerowane automatycznie przez EF Core na podstawie wyrażenia LINQ. Programista nie musi martwić się o składnię SQL – zamiast tego korzysta z obiektów i właściwości języka C#. Dodatkowo EF Core oferuje wsparcie dla relacji między encjami (np. poprzez właściwości nawigacyjne i metodę .Include() do wczytywania powiązanych danych) oraz umożliwia pracę w podejściu Code-First lub Database-First w zależności od preferencji projektu. To wszystko sprawia, że EF Core znakomicie przyspiesza tworzenie aplikacji złożonych, gdzie istotna jest produktywność i spójność modelu danych.

Dapper

Dapper to ultralekki micro-ORM dla .NET, stworzony pierwotnie przez zespół serwisu Stack Overflow. W przeciwieństwie do EF Core, Dapper stawia na minimalizm – nie próbuje abstrahować całej bazy danych w postaci rozbudowanego modelu, lecz umożliwia wykonywanie czystych zapytań SQL i mapowanie wyników bezpośrednio na obiekty. Dzięki temu jest bardzo szybki i nie dodaje prawie żadnego dodatkowego narzutu poza samym wykonaniem zapytania. Dapper słynie z wysokiej wydajności, zwłaszcza przy odczycie dużych ilości danych, bo omija większość warstw pośrednich typowych dla pełnych ORM.

Korzystanie z Dappera polega na użyciu metod rozszerzających (extension methods) dla połączenia z bazą danych (IDbConnection). Programista sam pisze instrukcje SQL - Dapper zajmuje się natomiast tym, by wyniki zapytania z bazy wygodnie zmapować na zadane klasy C# (POCO). Przykładowy kod użycia Dappera wygląda tak:

using var connection = new SqlConnection(connString);
connection.Open();
IEnumerable<Product> expensiveProducts = connection.Query<Product>(
    "SELECT * FROM Products WHERE Price > @Price",
    new { Price = 100 });

Jak widać, zapytanie SQL (SELECT * FROM Products...) zostało tu wpisane ręcznie w kodzie. Parametry mogą być przekazywane np. poprzez anonimowy obiekt (aby zapobiec SQL Injection Dapper domyślnie używa zapytań parametryzowanych). Rezultat zostanie automatycznie zmapowany na obiekty typu Product. Nie definiujemy żadnego kontekstu ani nie korzystamy z LINQ – cała kontrola nad SQL leży w rękach programisty. Taki bezpośredni dostęp daje dużą swobodę i możliwość optymalizacji zapytań pod konkretne potrzeby, ale wymaga też dobrej znajomości SQL oraz dbałości o poprawność i bezpieczeństwo tych zapytań (Dapper nie narzuca tu żadnych ograniczeń poza wygodnym mapowaniem wyników).

Warto dodać, że Dapper jest dostarczany jako pojedyncza biblioteka (NuGet package) i nie wymaga skomplikowanej konfiguracji. Wystarczy utworzyć połączenie do bazy i można od razu wykonywać zapytania. Dzięki temu integracja Dappera z projektem jest szybka i prosta. Jest on często używany w scenariuszach, gdzie liczy się maksymalna wydajność i pełna kontrola nad SQL – np. w aplikacjach o bardzo dużym ruchu, do raportów i analizy dużych zestawów danych lub przy pracy z istniejącą bazą danych, gdzie i tak operujemy na złożonych procedurach składowanych itp.

Entity Framework Core vs Dapper – kluczowe różnice

Skoro już pokrótce przedstawiliśmy oba podejścia, przyjrzyjmy się ich najważniejszym różnicom, zaletom oraz wadom. Zarówno EF Core, jak i Dapper mają swoje mocne strony – wybór zależy od kontekstu projektu. Poniżej zestawienie kluczowych cech obu rozwiązań:


Zalety EF Core:

-Szybszy rozwój i mniej kodu – EF Core generuje za nas zapytania SQL i usuwa konieczność pisania powtarzalnego kodu dostępu do danych. Dzięki wysokiemu poziomowi abstrakcji aplikacja jest czystsza i łatwiejsza w utrzymaniu (ograniczenie tzw. boilerplate code).

-Bogate funkcje ORM – EF Core oferuje wbudowane mechanizmy, których brakuje w lżejszych bibliotekach. Np. posiada automatyczne śledzenie zmian encji (sam wykryje zmodyfikowane obiekty i wygeneruje odpowiednie UPDATE/INSERT), obsługuje migracje bazy danych (zmiany schematu bazy z poziomu kodu) oraz lazy loading, transakcje, walidację i inne udogodnienia typowe dla pełnego ORM.

-LINQ i bezpieczeństwo typów – Możliwość korzystania z LINQ oznacza silne typowanie zapytań i częściową walidację już przy kompilacji. Literówki w nazwach pól czy proste błędy składni SQL zostaną wykryte zanim uruchomimy aplikację, co redukuje ryzyko błędów w trakcie działania (choć oczywiście nie zwalnia z myślenia o wydajności zapytań).

-Niezależność od bazy i przenośność – EF Core dzięki warstwie abstrakcji pozwala łatwo zmienić dostawcę bazy danych (SQL Server, PostgreSQL, SQLite itp.) przy minimalnych zmianach w kodzie. Kod aplikacji jest w dużej mierze bazodanowo agnostyczny, czyli nie jest zależny od żadnego systemu bazodanowego – piszemy go w oparciu o model obiektowy, a nie konkretne dialekty SQL.


Wady EF Core:

-Wydajność i narzut – Wysoki poziom abstrakcji ma swoją cenę. EF Core działa wolniej niż surowe zapytania SQL, zwłaszcza przy bardzo dużych operacjach na danych. Generowanie zapytań i śledzenie wielu obiektów naraz powoduje dodatkowy narzut wydajnościowy oraz większe zużycie pamięci. Oczywiście różnica ta bywa mniejsza w nowszych wersjach EF i w typowych aplikacjach biznesowych często jest akceptowalna, ale przy krytycznych wydajnościowo fragmentach kodu może to być czynnik istotny.

-Złożoność i nauka – EF Core to rozbudowany framework, którego pełne opanowanie wymaga czasu. Początkujący mogą napotkać stromy próg wejścia – trzeba zrozumieć konwencje, konfigurację modeli, zależności między encjami itd.. Dodatkowo EF automatycznie tłumaczy LINQ na SQL, co działa w większości przypadków, ale bardzo złożone zapytania (np. z nietypowymi wymogami SQL) mogą sprawiać problem i wymagać obejścia lub napisania części logiki ręcznie.

-Mniejsza kontrola nad SQL – Automatyczne generowanie zapytań oznacza, że nie mamy pełnej kontroli nad tym jak dokładnie EF Core komunikuje się z bazą. Zwykle to zaleta, ale w specyficznych sytuacjach może prowadzić do suboptymalnych zapytań. Optymalizacja takiego kodu bywa trudniejsza, bo wymaga znajomości wewnętrznych mechanizmów EF (choć EF Core dostarcza narzędzia do profilowania SQL i możliwość wstawiania zapytań surowych, jeśli zajdzie taka potrzeba).


Zalety Dapper:

-Wydajność – Dapper jest ceniony za bardzo wysoką wydajność dostępu do danych. Dzięki minimalnej warstwie abstrakcji i bezpośredniemu wykorzystaniu raw SQL potrafi wykonywać operacje na bazie szybciej niż EF Core. W testach porównawczych zapytań na dużych kolekcjach danych Dapper zwykle wyprzedza EF Core, zwłaszcza gdy EF Core nie korzysta z optymalizacji typu AsNoTracking. Jeżeli więc kluczowe jest wyciśnięcie maksymalnej szybkości – Dapper często wygrywa wydajnościowo.

-Pełna kontrola i elastyczność – Korzystając z Dappera piszemy zapytania SQL sami, co daje nam pełną swobodę w dostępie do bazy. Możemy wykorzystać dowolne sztuczki SQL, złożone JOINy, podzapytania, funkcje okna itp., bez ograniczeń narzucanych przez warstwę ORM. Brak "magii" oznacza, że dokładnie wiemy, co dzieje się w bazie – Dapper po prostu wykonuje podany SQL i zwraca wyniki. To podejście bywa szczególnie cenne przy pracy z istniejącymi, skomplikowanymi bazami czy przy integracji z procedurami składowanymi (które Dapper obsługuje bardzo dobrze).

-Prostota i niska złożoność – W porównaniu do EF Core, Dapper jest bardzo prosty w użyciu. Ma niewielki zakres funkcjonalności – to kilka metod rozszerzeń do wykonywania zapytań i mapowania wyników. Dzięki temu krótka jest też nauka: jeśli znasz SQL i ADO.NET, poczujesz się jak ryba w wodzie. Nie trzeba uczyć się rozległego API czy konwencji – podstaw Dappera można się nauczyć w jeden dzień. Doceniają to zwłaszcza programiści, którzy chcą szybko dodać wydajny dostęp do bazy bez wciągania do projektu dużego frameworka.

-Lekkość – Dapper nie utrzymuje żadnego kontekstu ani trackera obiektów w pamięci. Po wykonaniu zapytania i zmapowaniu danych – na tym jego rola się kończy. Nie ma tu ukrytych procesów, które monitorują zmiany encji czy automatycznie synchronizują stanu z bazą. Ta lekkość przekłada się na niski narzut pamięciowy i zasobów w aplikacji, co może mieć znaczenie np. w aplikacjach o ograniczonych zasobach lub przy operacjach na bardzo dużych zbiorach danych.


Wady Dapper:

-Brak zaawansowanych funkcji – Lekkość Dappera oznacza, że wiele rzeczy, które EF Core robi automatycznie, tutaj musimy zrobić sami. Dapper nie zapewnia takich mechanizmów jak automatyczne CRUD, śledzenie zmian obiektów, migracje schematu bazy czy walidacja – to wszystko leży w gestii programisty. W efekcie przy większych projektach może pojawić się sporo ręcznego kodu SQL do utrzymania.

-Konieczność znajomości SQL – Dapper wymaga, by programista sam pisał poprawne i wydajne zapytania SQL. Jeśli Ty lub zespół nie czujecie się pewnie w SQL, może to być bariera. Trzeba też pamiętać o dobrych praktykach (np. stosowaniu parametryzacji zapytań, by uniknąć ataków SQL Injection, co Dapper ułatwia, ale nie wymusza). Błędy w składni zapytań czy literówki objawią się dopiero w czasie działania aplikacji (przy wykonaniu zapytania), bo kompilator C# ich nie wykryje.

-Utrudnione utrzymanie dużego projektu – Gdy aplikacja rośnie i liczba różnych zapytań SQL idzie w dziesiątki czy setki, kod oparty na Dapperze może być trudniejszy w utrzymaniu. Zapytania rozsiane po kodzie, w formie stringów, są bardziej podatne na błędy przy modyfikacjach. W EF Core wiele operacji jest ustandaryzowanych (np. dodawanie/usuwanie obiektów zawsze wygląda podobnie), natomiast w Dapperze łatwiej o niekonsekwencję. W dużych zespołach brak spójnej warstwy dostępu do danych może skutkować duplikowaniem podobnych zapytań lub trudnością w wprowadzeniu globalnych zmian (np. zmiana struktury bazy wymaga ręcznej aktualizacji wielu zapytań SQL). Oczywiście da się z tym radzić poprzez dobre praktyki (np. trzymanie SQL w jednym miejscu, pisanie testów integracyjnych), ale to dodatkowy wysiłek.

-Brak wbudowanej obsługi migracji – Jeśli projekt wymaga częstego modyfikowania struktury bazy danych w trakcie rozwoju, Dapper wprost w tym nie pomoże. Trzeba wtedy korzystać z zewnętrznych narzędzi lub skryptów SQL do wersjonowania bazy. EF Core ma w tym zakresie dużą przewagę, bo potrafi wygenerować migracje automatycznie na podstawie zmian w modelu encji i zapewnia spójność kodu z bazą danych.

Kiedy warto wybrać EF Core, a kiedy Dapper?

Kiedy warto wybrać EF Core? Gdy zależy nam na szybkim tworzeniu aplikacji biznesowej, produktywności zespołu i czystym kodzie – EF Core będzie naturalnym wyborem. Świetnie sprawdza się w projektach o rozbudowanym modelu domenowym, wielu relacjach i przy częstych zmianach schematu bazy (migracje). Jeśli tworzysz np. typową aplikację webową CRUD, system wewnętrzny dla firmy czy API z wieloma powiązanymi encjami, pełny ORM zaoszczędzi Ci masę pracy. EF Core docenią też mniej doświadczeni programiści – można z nim zacząć nawet nie znając dobrze SQL, bo operujemy na poziomie C# (choć znajomość SQL prędzej czy później i tak się przyda). W skrócie: wybierz EF Core, gdy chcesz szybciej dostarczyć funkcjonalności, utrzymać porządek w kodzie i nie masz ekstremalnych wymagań wydajnościowych co do każdej milisekundy.

Kiedy lepszy będzie Dapper? W sytuacjach, gdy wydajność jest krytyczna lub gdy potrzebujesz pełnej kontroli nad bazą, Dapper może okazać się lepszym narzędziem. Przykładowo, jeśli piszesz moduł generowania skomplikowanych raportów, który musi wykonać bardzo złożone zapytania SQL na dużych tabelach – bez narzutu, na gołej bazie – Dapper da Ci przewagę. Sprawdza się też w mniejszych projektach lub mikrousługach, gdzie model danych jest prosty, a chcesz uniknąć "przeładowania" aplikacji dużym frameworkiem. Dapper bywa dobrym wyborem, gdy zespół świetnie zna SQL i chce samodzielnie optymalizować każdą kwerendę. Jeśli Twoja aplikacja korzysta głównie z gotowych procedur składowanych w bazie, to również naturalne środowisko dla Dappera (EF Core co prawda też pozwala wywoływać procedury, ale traci wtedy sporą część swoich zalet). Podsumowując: wybierz Dapper, gdy liczy się maksymalna wydajność, prosta architektura i pełnia władzy nad SQL, a wygody oferowane przez pełen ORM są mniej istotne niż szybkość działania.

Warto wspomnieć, że wybór wcale nie musi być zero-jedynkowy. Nic nie stoi na przeszkodzie, aby korzystać z obu podejść w jednym projekcie – to znaczy używać na co dzień Entity Framework Core jako głównej warstwy dostępu do danych, a Dappera dodać pomocniczo tam, gdzie naprawdę jest to potrzebne (np. dla kilku najbardziej obciążonych zapytań). W praktyce wielu doświadczonych programistów tak robi, łącząc zalety obu światów. EF Core może obsługiwać standardowe operacje CRUD, a Dapper posłużyć do tych fragmentów, gdzie wymagana jest specjalna optymalizacja – dzięki temu uzyskujemy czytelność kodu w większości aplikacji, nie rezygnując z maksymalnej wydajności tam, gdzie jest ona kluczowa.

Podsumowanie

Entity Framework Core i Dapper to narzędzia rozwiązujące ten sam problem – komunikację z bazą danych – na dwa różne sposoby. EF Core oferuje wysoki poziom abstrakcji, bogate możliwości i ułatwia życie programistom, kosztem pewnego narzutu na wydajność. Dapper daje natomiast pełną kontrolę i szybkość działania, rezygnując z wielu udogodnień typowych dla ORM. Nie można jednoznacznie powiedzieć, że jedno z tych rozwiązań jest lepsze absolutnie – wszystko zależy od kontekstu. W małych, prostych projektach przewaga EF Core może nie być potrzebna i prosty kod z Dapperem będzie jak znalazł. Z kolei w złożonych systemach biznesowych, gdzie liczy się szybki rozwój i łatwość utrzymania, EF Core może znacznie zwiększyć produktywność (a ewentualne problemy wydajnościowe da się często zoptymalizować, np. poprzez AsNoTracking, buforowanie czy sporadyczne użycie natywnych zapytań).

Najlepszą praktyką dla ambitnych programistów .NET jest poznać oba narzędzia i świadomie wybrać to, które pasuje do danego zadania. Czasem oznacza to również umiejętność łączenia ich w jednej aplikacji, o czym wspomniano wyżej. Dzięki temu w swoim toolboxie będziesz mieć rozwiązanie na każdą sytuację – od szybkiego prototypowania po wyciskanie ostatnich pokładów wydajności z bazy danych.

Mam nadzieję, że to porównanie pomogło Ci zrozumieć różnice między EF Core a Dapperem i ułatwi podjęcie decyzji w przyszłym projekcie. Jeżeli chciałbyś poznać Entity Framework Core bardziej dogłębnie od A do Z, to rozważ dołączenia do kompletnego szkolenia online: Szkoła Entity Framework Core. To przede wszystkim bardzo praktyczne szkolenie, z którego dowiesz się jak tworzyć szybkie aplikacje bazodanowe (ASP.NET Core, Blazor, WPF) na platformie .NET.